De meeste EU-lidstaten (19) trokken in 2018-2020 seizoenarbeiders aan van buiten de EU voor het aanvullen van tekorten op de arbeidsmarkt. Vier lidstaten (DE, LU, NL, MT) lieten geen seizoenarbeiders van buiten de EU toe. Nederland kon in de behoefte aan seizoenarbeid voorzien met arbeidskrachten uit andere EU-lidstaten.
Thematisch onderzoek | Seizoensarbeid
Benchmark: verschil in vraag EU-lidstaten naar seizoenarbeiders van buiten de EU
1 april 2021
Benchmark EMN-onderzoek: 'Attracting and Protecting Seasonal Workers in the EU and the United Kingdom'
Onderwerp - Vergelijking tussen het toelatingsbeleid van Nederland met andere EU-lidstaten voor seizoenarbeiders in het kader van de Europese richtlijn seizoenarbeiders (2014/36 /EU), op basis van het EMN-syntheserapport 'Attracting and Protecting Seasonal Workers in the EU and the United Kingdom'
Deelnemende landen onderzoek - 25 EU-lidstaten en het Verenigd Koninkrijk (het Verenigd Koninkrijk verliet de EU op 31 januari 2020, maar droeg in 2020 nog bij aan EMN-onderzoeken): België (BE), Bulgarije (BG), Cyprus (CY), Duitsland (DE), Estland (EE), Griekenland (EL), Finland (FI), Frankrijk (FR), Hongarije (HU), Kroatië (HR), Ierland (IE), Italië (IT), Letland (LV), Litouwen (LT), Luxemburg (LU), Malta (MT), Nederland (NL), Oostenrijk (AT), Polen (PL), Portugal (PT), Slovenië (SI), Slowakije (SK), Tsjechië (CZ), Verenigd Koninkrijk (UK), Zweden (SE).
Onderzoeksperiode - 2019 (voor een aantal specifieke beleidsontwikkelingen 2015-2019)
In 16 van de 25 lidstaten (AT, BE, BG, CY, CZ, EE, EL, ES, FI, FR, HR, HU, IT, LT, LV, PL, PT, SE, SK) en het VK zijn seizoenarbeiders uit landen van buiten de EU noodzakelijk om in te kunnen spelen op de behoeften van de arbeidsmarkt . Meerdere lidstaten (BG, DE, ES, HR, HU, IT, PT, SK) hebben dan ook maatregelen genomen om seizoenarbeiders aan te trekken. Zo sloten Duitsland, Frankrijk en Spanje bilaterale overeenkomsten voor seizoenarbeiders met landen van buiten de EU.
Geen seizoenarbeiders van buiten de EU in Nederland
Nederland heeft een restrictief beleid voor seizoenarbeiders uit landen van buiten de EU. Nederland hanteert daarom een arbeidsmarkttoets voor aanvragers van een verblijfsvergunning voor seizoenarbeid. Deze toets houdt in dat het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) eerst beoordeelt of er al voldoende beschikbare arbeidskrachten zijn voor een vacature. Beschikbare arbeidskrachten zijn Nederlanders, andere EU/EER-onderdanen of onderdanen van landen van buiten de EU die legaal in Nederland verblijven en beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Nederland heeft (tot nog toe) voldoende van deze arbeidskrachten om aan de seizoensgebonden vraag op de arbeidsmarkt te voldoen.
Reguleren toelaten seizoenarbeiders
Zestien EU-lidstaten (AT, BE/Brussel s Hoofdstedelijk Gewest/Vlaams Gewest/Duitssprekende gemeenschap, BG, CY, CZ, ES, FI, FR, HU, LT, LV, LU, MT, NL, PL, SK) en het VK voerden ook een arbeidsmarkttoets uit voor seizoenarbeiders. Zes lidstaten (AT, CZ, EL, FR, HR, IT) en het VK stelden een jaarlijks quotum in voor seizoenarbeiders.
Diversen
- De aantallen toegelaten seizoenarbeiders lopen zeer uiteen: bijvoorbeeld in 2019 van 300 in Letland tot ruim 46.000 in Polen.
- De geldigheidsduur van de afgegeven vergunningen verschilde per lidstaat. Bulgarije, Polen, Roemenië, Slowakije en Slovenië gaven in 2019 (vooral) vergunningen af voor 1 tot 90 dagen. In Estland, Italië en Portugal was de geldigheidsduur 7 tot 9 maanden.
- De meeste seizoenarbeiders in de lidstaten kwamen uit aangrenzende landen. Oekraïne was het meest voorkomende land van herkomst in 2018. De sectoren waarin seizoenarbeiders het meeste werkzaam waren in datzelfde jaar waren landbouw, toerisme en industrie.
- Een aantal lidstaten nam maatregelen om de gevolgen van de COVID-19-pandemie voor seizoenswerk te verzachten. Bijvoorbeeld het verlengen van de geldigheidsduur van de vergunning voor seizoenarbeiders die al in de lidstaat zijn (AT, BE, CY, CZ, DE, EE, EL, ES, FI, FR, IT PL, SI, SK) en het opheffen van reisbeperkingen voor seizoenarbeiders (AT, BE, CZ, DE, ES, FI, PL, SE, SK; HU alleen voor buurlanden).
- Belangrijke actoren die zijn betrokken bij de bescherming van de rechten van seizoenarbeiders zijn onder andere de arbeidsinspectie, regionale autoriteiten, douane, vakbonden en soms politie en grenswachtdiensten.
- In 8 lidstaten (AT, CY, EL, FI, FR, IT, PL, PT) zijn situaties bekend waarin seizoenarbeiders slachtoffer waren van uitbuiting of mensenhandel.
Benchmark en informatie
- Onderzoek seizoensarbeid (benchmark, syntheserapport, Inform, Flash)
