Europese standaard sociale voorzieningen voor asielstatushouders

In vrijwel alle lidstaten van de Europese Unie (EU) en Noorwegen hebben asielstatushouders recht op minimale sociale voorzieningen. Verschillen tussen landen liggen vooral in de aard en mate hiervan. Nederland heeft een aantal aanvullende voorzieningen en initiatieven in vergelijking met andere landen.

Het hoge aantal asielzoekers in 2014-2016 maakte EU-lidstaten en Noorwegen bewust van de  verschillen tussen landen in sociale voorzieningen voor asielstatushouders. De ‘EMN Inform on Social Benefits and Rights for Beneficiaries of International Protection’ beschrijft het beleid van EU-lidstaten en Noorwegen voor deze voorzieningen, zowel voor erkende vluchtelingen als ‘subsidiair beschermden’. Aan het onderzoek werkten 26 EU-lidstaten plus Noorwegen mee. Het geeft antwoord op vragen als:

• wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen landen?
• welke zijn de juridische kaders voor sociale voorzieningen?
• hebben asielstatushouders, zowel erkende vluchtelingen als subsidiair beschermden, dezelfde rechten als de burgers van een land?
• hoe zijn sociale voorzieningen georganiseerd en welke organisaties werken hiervoor samen?

_______________________________________________________________________________________________________________________________

Asielstatushouders
Asielstatushouders zijn asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben gekregen. Het zijn erkende vluchtelingen volgens het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties (1951) of mensen met een ‘subsidiaire bescherming’. Subsidiaire bescherming is een aanvullende vorm van internationale bescherming voor mensen die bij terugkeer naar eigen land ernstig gevaar lopen. Nederland maakt voor de verblijfsstatus geen onderscheid tussen vluchtelingen en subsidiair beschermden. Beide groepen krijgen hetzelfde soort verblijfsvergunning, een verblijfsvergunning asiel voor (on)bepaalde tijd, met dezelfde voorwaarden en rechten.

_______________________________________________________________________________________________________________________________

Extra sociale voorzieningen voor asielstatushouders in Nederland

•  Nederland biedt meerdere specifieke onderwijsprogramma’s aan asielstatushouders aan, zoals programma’s voor laaggeletterden en kinderen.
•  Nederland is een van de landen die extra financiële ondersteuning biedt, in de vorm van een inkomenstoeslag en/of (sociale) bijstandsuitkeringen.
•  Nederland heeft een unieke en persoonlijke aanpak voor het huisvesten van asielstatushouders door het toepassen van ‘huisvestingsprofielen’. Een huisvestingsprofiel bevat informatie over de grootte van het gezin, het land van herkomst, de eigen taal, onderwijs, werkervaring en medische informatie. Op basis van het huisvestingsprofiel verdeelt het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) asielstatushouders over gemeenten verspreid over Nederland.

Bronnen

• Vergelijkend onderzoek Nederland en EU-lidstaten (EMN Nederland, benchmark): ‘Sociale voorzieningen en rechten voor asielstatushouders in Europa. Het Nederlandse beleid vergeleken met andere EU-lidstaten en Noorwegen.’, november 2018
• Samenvatting vergelijkend onderzoek EU-lidstaten: ‘How are Social Benefits en Rights granted to Beneficiairies of International Protection in Europe?’,
• Vergelijkend onderzoek EU-lidstaten: ‘EMN Inform on Social Benefits and Rights for Beneficiairies of International Protection’, 8 oktober 2018