Nederland enige EU-lidstaat met exameneis in het buitenland voor gezinsleden van buiten EU/EFTA

Gezinsleden van buiten de EU/EFTA* die in Nederland gezinshereniging aanvragen moeten vóór hun komst het ‘basisexamen inburgering in het buitenland’ afleggen. Integratievereisten voor deze groep migranten voorafgaand aan hun komst bestaan in de meeste andere EU-lidstaten niet. Cyprus, Duitsland en Oostenrijk vragen soms wel een bewijs van talenkennis. Dat bepaalde nationaliteiten in Nederland zijn vrijgesteld van het basisexamen staat ter discussie. Dit is volgens de rechtbank in strijd met het discriminatieverbod.

> Lees de compilatie van de antwoorden van 23 EU-lidstaten en een waarnemend land van het EMN op het informatieverzoek van Nederland (ad-hoc query)**

Om in Nederland gezinshereniging aan te kunnen vragen, hebben gezinsleden uit niet-EU/EFTA-landen een ​​machtiging tot voorlopig verblijf (mvv) nodig. Wie mvv-plichtig is moet meestal vóór de komst naar Nederland slagen voor het ‘basisexamen inburgering in het buitenland’. Dit is een toets over de Nederlandse taal en samenleving. In Nederland moeten de gezinsleden daarna verder inburgeren. Voor sommige aanvragen, waaronder verblijf bij een familielid met een asielvergunning (nareis), geldt vrijstelling van het basisexamen.

Taalvereiste in Cyprus, Duitsland en Oostenrijk

Alleen Nederland heeft een exameneis in het buitenland voor gezinsleden van buiten de EU/EFTA. Cyprus, Duitsland en Oostenrijk hebben wel een andere integratievereiste waaraan migranten uit niet-EU/EFTA-landen vóór hun komst moeten voldoen. In deze drie landen gaat het om een bewijs van talenkennis. De vereiste geldt daar meestal voor bepaalde verblijfsdoelen (werk, gezinshereniging, hoger onderwijs). Alleen in Nederland omvat de vereiste naast de taal ook kennis van de Nederlandse samenleving.

Vrijstelling nationaliteiten ter discussie

Sommige nationaliteiten zijn in Nederland vrijgesteld van het basisexamen inburgering in het buitenland. Het gaat om de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland, Japan, Zuid-Korea, Monaco en Vaticaanstad. Volgens een rechterlijke uitspraak (16 april 2024) is dit in strijd met het discriminatieverbod in internationale verdragen (waaronder art. 2 van het Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie en art. 14 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens). De zaak ligt momenteel bij de hoogste bestuursrechter.

Buiten Nederland hanteert alleen Duitsland een vrijstelling van voorafgaande integratievereisten voor sommige nationaliteiten. Het gaat dan om Australië, Israël, Japan, Canada, Zuid-Korea, Nieuw-Zeeland, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Andorra, Brazilië, El Salvador, Honduras, Monaco en San Marino.

*EFTA: Europese Vrijhandelsassociatie (EVA), vooral bekend onder de Engelse afkorting EFTA. Landen: Noorwegen, IJsland, Liechtenstein, Zwitserland

**Een informatieverzoek (ad-hoc query) is een EMN-instrument om informatie te verzamelen over migratie- en asielbeleid in EU-lidstaten en waarnemende landen van het EMN.