Ad-hoconderzoek: Kinderpardon

Procedures van EU-lidstaten voor verblijfsvergunningen voor kinderen. Hoe gaan lidstaten om met gezinnen met kinderen die zonder permanent verblijfsrecht langdurig in hun land verblijven?

Aanleiding

In Nederland gaven media de afgelopen jaren veel aandacht aan migranten van buiten de Europese Unie (EU) die na een jarenlang verblijf in Nederland terug moesten keren naar hun herkomstland. Het lange verblijf in Nederland kon liggen aan de duur van aanvraagprocedures, of bijvoorbeeld omdat er meerdere aanvraagprocedures tegelijkertijd liepen (meervoudige aanvraagprocedures). Soms ging het om gezinnen met kinderen die al geruime tijd in Nederland verbleven. Voor twee Armeense kinderen gebruikte de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid in 2018 zijn discretionaire bevoegdheid om ze in Nederland te laten blijven. De discretionaire bevoegdheid hield in dat de staatssecretaris zelfstandig een beslissing kon nemen over schrijnende individuele gevallen, en daarmee kon afwijken van de regels (de discretionaire bevoegdheid is afgeschaft in mei 2019).

Een groot deel van het publieke debat ging over de criteria van de Regeling langdurig verblijvende kinderen. Deze regeling trad op 1 februari 2013 in werking en bestond uit een overgangsregeling (het 'kinderpardon') tot 1 mei 2013, gevolgd door een definitieve regeling. In de definitieve regeling stond dat gezinnen met kinderen zonder een permanent verblijfsrecht, en die langer dan vijf jaar in Nederland verbleven, alsnog een verblijfsvergunning konden aanvragen. Sinds de inwerkingtreding van de regeling per 1 februari 2013 tot en met 29 januari 2019 werden 130 aanvragen van de in totaal 2.220 behandelde aanvragen ingewilligd (bron: Rapportage Vreemdelingenketen 2019 periode januari-december 2019/IND).

Naar aanleiding van het publieke debat zijn verschillende maatregelen genomen, waaronder het beëindigen van de regeling op 29 januari en het aankondigen van een overgangsregeling met soepelere criteria voor langdurig verblijvende kinderen. EMN Nederland vroeg daarop aan andere EU-lidstaten hoe ze omgaan met  vergelijkbare situaties.  

Resultaten

20 lidstaten reageerden op de onderzoeksvraag: België (BE), Bulgarije (BG), Duitsland (DE), Finland (FI), Frankrijk (FR), Hongarije (HU), Italië (IT), Kroatië (CR), Letland (LV), Litouwen (LT), Luxemburg (LU), Nederland (NL), Estland (EE), Portugal (PT), Polen (PL), Slowakije (SK), Tsjechië (CZ), Cyprus (CY), Zweden (SE) en Noorwegen (NO).

Selectie resultaten:

• Elf lidstaten hebben ervaring met migranten van buiten de EU (vooral kinderen en gezinnen met kinderen) die zonder permanent verblijfsrecht lange tijd in hun land verblijven als gevolg van langdurige of meervoudige procedures voor een verblijfsvergunning (BE, BG, CZ, DE, EE, FI, LU, NL, NO, PL, SE). Zes lidstaten geven aan hiermee geen ervaring te hebben (CY, HR, LV, LT, PT, SK). Drie lidstaten hebben geen informatie gegeven over ervaringen met deze groep migranten (HU, IT, SK).
• In acht lidstaten heeft dit onderwerp in de afgelopen drie jaar geleid tot publieke debatten en/of beleidsdebatten (BE, BG, DE, EE, FI, NL, NO, SE). BE geeft aan dat nationale media persoonlijke verhalen publiceerden over migranten die goed geïntegreerd waren in de samenleving, maar die werden geconfronteerd met terugkeer naar het land van herkomst.
• Negen lidstaten hebben beleid waarbij (alleenstaande) kinderen zonder verblijfsvergunning in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning als gevolg van een lang verblijf in hun lidstaat (BE, CY, DE, FI, LU, NL, PL, IT,  PT). In BE geldt dit beleid alleen voor alleenstaande minderjarigen.
• BE, CZ, FR, EE, HR, SE, LV, HU en LT hebben geen specifiek beleid voor het verlenen van een verblijfsvergunning aan kinderen met begeleiding die zonder permanent verblijfsrecht lange tijd in hun land verblijven.
• Beleidsevaluaties van beleid voor dit onderwerp zijn zeldzaam. Alleen HU en NO melden dat ze dit beleid hebben geëvalueerd.

Publicaties

• Samenvatting antwoorden ad-hoc query (pdf): 'Summary: Long-term resident scheme for children', 30 juni 2020
• Compilatie volledige antwoorden ad-hoc query (pdf): 'Compilation: Long-term resident scheme for children', 30 juni 2020