Ad-hoconderzoek: Procedure besluiten over asielaanvragen

Publicatie ad-hoconderzoek: Administratieve procedure bij besluiten over asielaanvragen.

Aanleiding

Bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is het mogelijk dat één medewerker verantwoordelijk is voor zowel het gehoor van de asielzoeker als het uiteindelijke besluit over de asielaanvraag. De Raad van State stelde dit ter discussie en vroeg aan de staatssecretaris van Justitie of dit een wenselijke gang van zaken is. Aanleiding waren twee hoger beroepszaken van migranten die asiel aanvroegen. Ze stelden dat in hun zaken sprake was van onzorgvuldige besluitvorming, omdat dezelfde ambtenaar zowel het voornemen als de beschikking had geschreven.

Om zicht te krijgen op hoe andere EU-lidstaten hiermee omgaan bracht de IND deze vraag als ad-hoconderzoeksvraag in bij EMN Nederland. EMN Nederland zette deze op 20 juni 2019 uit in vier andere EU-lidstaten via het interne EMN-onderzoekssysteem (België, Duitsland, Frankrijk, Zweden).

Onderzoeksvragen

• Is sprake van een voorlopig besluit over een asielaanvraag met een mogelijke bezwaarprocedure, of kan direct beroep tegen het besluit worden ingediend? Als sprake is van een bezwaarprocedure: is de behandelaar die het eerste besluit heeft genomen ook betrokken bij de bezwaarprocedure?
• Stelt de formele nationale procedure voor asielverzoeken als vereiste dat meer dan één behandelaar is betrokken, vooral daar waar het gaat om het eerste gehoor en het besluit over de aanvraag?
• Is het mogelijk dat het besluit over een aanvraag wordt genomen door dezelfde behandelaar als die het interview afneemt?
   

Resultaten

• In de vier andere bevraagde lidstaten kan de asielaanvrager na een (voorlopig) besluit een rechtstreeks beroep indienen bij de rechter. Er is geen sprake van een bezwaarprocedure. Ook in Nederland is geen sprake van een formele bezwaarprocedure, wel kan de asielaanvrager een zienswijze indienen tegen een voorgenomen besluit. Deze wordt meegewogen in het definitieve besluit over de aanvraag, waartegen de aanvrager een beroep kan indienen, en vervolgens een hoger beroep.
• België, Frankrijk en Nederland geven aan dat de aanvrager of betrokken advocaat voorafgaand aan het besluit over een aanvraag alle interviewverslagen kan inzien,  in Nederland ook het voorgenomen besluit. De beoordelaar moet eventuele opmerkingen hierop meenemen voorafgaand aan het besluit. In Zweden kan een aanvrager bezwaar indienen ten aanzien van de inhoud van materiaal dat wordt gebruikt bij het te nemen besluit.
• Duitsland, Frankrijk en Nederland stellen dat één immigratiemedewerker voldoende is om de asielaanvraag te behandelen en te beoordelen. In België en Zweden zijn minimaal twee immigratiemedewerkers nodig.

Documenten

• Volledige samenvatting antwoorden ad-hoconderzoeksvragen: AHQ Administrative procedure when taking decisions on applications for international protection,
  26 augustus 2019
• Compilatie volledige antwoorden ad-hoconderzoek: AHQ Administrative procedure when taking decisions on applications for international protection (pdf),
  28 augustus 2019