Zowel in de asielprocedure als in het terugkeerproces is het belangrijk de identiteit van een asielzoeker te bepalen. Een groot deel van de asielzoekers komt zonder documenten aan in Nederland. Hun identiteit wordt vastgesteld door een aantal organisaties uit de vreemdelingenketen. Deze identiteit speelt vervolgens een rol bij zowel de asielaanvraag als de eventuele terugkeerprocedure. Dit EMN-onderzoek gaat in op hoe Nederlandse organisaties omgaan met asielzoekers zonder identiteitspapieren.
Thematisch onderzoek | Identiteit asielzoekers
Het vaststellen van de identiteit van asielzoekers
Oktober 2012
Een Syrische vluchteling voor zijn winkel in het Gawer Gosik-kamp. Mogelijk gemaakt door een gezamenlijk project van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) en de UNHCR, de organisatie voor vluchtelingen van de Verenigde Naties. | Foto: Taryn Fivek | IOM 2015
Een asielzoeker die zonder papieren in Nederland arriveert krijgt als eerste te maken met de Vreemdelingenpolitie, Zeehavenpolitie of Koninklijke Marechaussee, die zijn/haar identiteit formeel vaststelt. Krijgt de asielzoeker daarna te maken met de Immigratie- Naturalisatiedienst (IND) of de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V)van het ministerie van Justitie en Veiligheid, dan hebben deze organisaties opnieuw de bevoegdheid om de identiteit van de asielzoeker vast te stellen.
IND onderzoekt identiteit asielzoekers
Het identiteitsonderzoek door de IND is breder dan het onderzoek aan de grens. Dit is omdat de identiteit van een asielzoeker een rol speelt bij de inhoudelijke beoordeling van de asielaanvraag in Nederland en de beoordeling van de geloofwaardigheid daarvan. Het identiteitsonderzoek van de IND kan onder meer bestaan uit documentonderzoeken en een taalanalyse. Bij een taalanalyse stelt de IND vast of de spraak overeenkomt met het gebied waar de migrant zegt te zijn opgegroeid. Twijfel aan de identiteit van een asielzoeker kan betekenen dat de IND de asielaanvraag afwijst, maar dit hoeft niet altijd. De asielzoeker kan het voordeel van de twijfel krijgen over zijn/haar identiteit als er positieve overtuigingskracht uitgaat van het asielverhaal.
Identiteit belangrijk bij terugkeer asielzoekers
Mocht de asielzoeker terugkeren naar het land van herkomst, dan speelt het vaststellen van de identiteit opnieuw een rol. Bijvoorbeeld om noodzakelijke reisdocumenten te krijgen. In de praktijk lukt dat lang niet altijd.
Onderzoek Nederland: 'Het vaststellen van de identiteit van asielzoekers: praktijk en uitdagingen in Nederland', oktober 2012
