Maatregelen hoge aantallen asielzoekers 2014-2016

In de jaren 2014-2016 nam het aantal asielzoekers in Europa zeer sterk toe, vooral in 2015. EMN bracht de initiatieven van lidstaten van de Europese Unie (EU) en Noorwegen in kaart om deze hoge aantallen op te vangen. Aan het onderzoek werkten 25 landen mee.

Alle EU-lidstaten en Noorwegen hadden in 2014-2016 te maken met groeiende aantallen asielzoekers. Initiatieven van landen om dit op te vangen hingen af van de omvang van de pieken, de aard van groepen asielzoekers (zoals nationaliteiten), het nationale migratiebeleid en de geografische ligging. De Nederlandse initiatieven, en de evaluaties hiervan, zijn in te zien in het onderzoeksmagazine van EMN Nederland.

Nederland in vergelijking met EU-lidstaten

De Nederlandse maatregelen kwamen op hoofdlijnen overeen met die van andere EU-lidstaten. Nederland paste evenals andere lidstaten bestaande procedures waar nodig aan en nam een aantal extra maatregelen. Meer dan andere lidstaten deed Nederland dit integraal op alle vlakken: grenstoezicht, migratiecriminaliteit, registratie/identificatie, asielprocedure, opvang, integratie en (inter)nationale samenwerking.

Verder:

• Nederland is een van de vijf lidstaten die de asielprocedure aanpasten op basis van de lijst van veilige landen van herkomst.
• Nederland en Duitsland versnelden de asielprocedure voor asielzoekers uit landen met een hoog inwilligingspercentage, dus voor asielzoekers die een grote kans maken op een verblijfsvergunning.
• De helft van de lidstaten moest de opvang uitbreiden voor zowel asielzoekers als erkende vluchtelingen (asielstatushouders). Nederland hoefde alleen de tijdelijke opvang voor asielzoekers uit te breiden. Nederland had al een beleid om asielstatushouders te huisvesten in sociale huurwoningen in gemeenten verspreid over het land.
• Nederland nam evenals andere lidstaten maatregelen specifiek voor kinderen, waaronder alleenstaande minderjarige asielzoekers. Het ging onder meer om hulp aan getraumatiseerde kinderen, opvangcentra voor kinderen en toegang tot onderwijs.
• Nederland is een van de negen lidstaten die na 2016 een aantal extra genomen maatregelen weer aanpaste aan de lagere aantallen asielzoekers. Zo bracht Nederland onder meer het aantal opvanglocaties terug.
• Twaalf lidstaten, waaronder Nederland, stimuleerden integratie voor het hogere aantal asielstatushouders. Nederland zette vooral in op taalvaardigheden en onderwijs, in vijf andere lidstaten kregen asielstatushouders sneller toegang tot de arbeidsmarkt. 
• Tien lidstaten evalueerden de maatregelen van 2014-2016. Nederland evalueerde de maatregelen voor grenstoezicht, opvang, de asielprocedure en integratie.

Onderzoeken en samenvattingen

• Onderzoek Nederland (online onderzoeksmagazine): ‘Maatregelen Nederland hoge asielinstroom 2014-2016’, 3 oktober 2018
• Vergelijkend onderzoek Nederland-EU (benchmark): ‘Veranderende asielinstroom 2014-2016’, 8 oktober 2018
• Introductie vergelijkend onderzoek EU-lidstaten (EMN Flash #2/2018): ‘How did Member States react to the Fluctuations of the Influx of Asylum Seekers?’, september 2018
• Samenvatting vergelijkend onderzoek EU-lidstaten (Inform): ‘Changing Influx of Asylum Seekers 2014-2016’, september 2018
• Vergelijkend onderzoek EU-lidstaten (Synthesis Report): ‘Changing Influx of Asylum Seekers 2014-2016’, september 2018