Nederlands beleid voor opvang alleenstaande minderjarige vreemdelingen

Jonge migranten die zonder begeleiding van ouders of voogd naar Europa komen zijn vaak extra kwetsbaar. Nederland heeft een uitgebreider beleid voor hun opvang dan de meeste andere lidstaten van de Europese Unie (EU).

Lidstaten van de Europese Unie (EU) bepalen zelf hoe ze jonge migranten zonder begeleiding opvangen. Het onderzoek van het Europees Migratienetwerk (EMN)  ‘(Member) States’ Approaches to Unaccompanied Minors Following Status Determination’ geeft inzicht in de verschillen en overeenkomsten hierbij tussen de lidstaten. Het gaat zowel om alleenstaande minderjarigen met een verblijfsvergunning als om diegenen van wie het asielverzoek is afgewezen. Aan het onderzoek deden 24 van de 28 EU-lidstaten mee plus Noorwegen. EMN Nederland bracht het Nederlandse beleid in kaart.

Extra beleid Nederland in vergelijking met EU-lidstaten

Nederland heeft een uitgebreider beleid voor de opvang van alleenstaande minderjarige migranten dan de meeste lidstaten:

• Nederland is het enige land met een voogdij-instelling specifiek voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen, Nidos. In veel andere lidstaten lijken deze minderjarigen onder de verantwoordelijkheid te vallen van algemene jeugdinstellingen.
• Nederland brengt minderjarigen onder de 15 jaar onder bij pleeggezinnen. Dit gebeurt ook in bijna de helft van de andere lidstaten.
• Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) vangt jongeren zonder verblijfsvergunning op in kleinschalige woonvoorzieningen, het Nidos plaatst jongeren met een verblijfsvergunningen.
• Nederland heeft in vergelijking met andere lidstaten meer geregeld om vermissingen van alleenstaande minderjarige vreemdelingen tegen te gaan. Betrokken organisaties, zoals NIDOS en het COA, hebben hierover onderling afspraken gemaakt (landelijk protocol vermissingen). In Beschermde Opvanglocaties krijgen (vermoedelijke) minderjarige slachtoffers van mensenhandel begeleiding en ondersteuning. Slechts eenderde van de lidstaten heeft een soortgelijke specifieke opvang. 

Terugkeer jonge migranten zonder begeleiding

Nederland, Letland, Zweden, Noorwegen, Finland en Slowakije laten alleenstaande minderjarige migranten gedwongen terugkeren naar hun land van herkomst. Nederland heeft als enige land vastgelegd aan welke voorwaarden de opvang in het land van herkomst moet voldoen. Voldoet een land niet aan die voorwaarden, dan kan een minderjarige in Nederland blijven.

Onderzoeken  

• Vergelijkend onderzoek Nederland en EU-lidstaten (benchmark EMN Nederland): ‘Alleenstaande minderjarige vreemdelingen | Nederlands beleid vergeleken met andere EU-lidstaten’, januari 2019
• Vergelijkend onderzoek EU-lidstaten (EMN Synthesis Report): ‘(Member) States’ Approaches to Unaccompanied Minors Following Status Determination’, juli 2018
• Factsheet vergelijkend onderzoek EU-lidstaten (EMN Flash): ‘What Happens to Unaccompanied Children on Arrival in Europe Following Status Determination?’, juli 2018