Onderzoek: Gevolgen Covid-19 op geldoverdrachten vanuit EU- en OECD-landen

Door Covid-19 daalde de omvang van de geldoverdrachten (remittances) naar (herkomst)landen van migranten en burgers in EU- en OECD-landen. In het tweede kwartaal van dit jaar nam de omvang met gemiddeld 8% af (in vergelijking tot 2019). Naar verwachting is de afname 14% in 2021. 

Covid-19-crisis uitzondering

Geldoverdrachten zijn van groot belang voor (herkomst)landen door de omvang en de stabiliserende economische rol in crisistijden. Migranten sturen gemiddeld 15% van hun inkomen naar het thuisland. In kleinere economieën kan hun bijdrage oplopen tot 10-30% van het Bruto Nationaal Product (BNP). In ontvangende landen zijn in crisistijd de geldoverdrachten stabiel, terwijl andere private kapitaalstromen dan juist dalen. Deze crisis door Covid-19 is echter uitzonderlijk, omdat de geldoverdrachten nu wel in omvang afnemen. 

Negatieve gevolgen Covid-19 op geldoverdrachten

De oorzaken van de daling van de geldoverdrachten naar het buitenland door Covid-19 lijken vooral te liggen in:

• de economische factor: door werkloosheid of een lager inkomen hadden migranten/burgers minder geld om naar een (herkomst)land te sturen 
  De totale werkloosheid in de EU steeg gemiddeld van 6,6% in het tweede kwartaal van 2019 De Wereldbank noemt deze economische factor in een recent onderzoek als belangrijkste oorzaak voor de daling van geldoverdrachten naar het buitenland.
• verstoring van geldoverdrachtdiensten: lockdowns waardoor de diensten soms minder beschikbaar, langzamer en/of duurder waren dan voorheen
  In maart en april verstoorden restricties om de verspreiding van het virus tegen te gaan ook de fysieke toegang tot geldoverdrachtdiensten. In landen met strenge maatregelen konden  alleen fysiek geldoverdrachten worden gedaan als die dienst als ‘essentieel’ was aangemerkt. In 14 EU- en OECD-landen met een lockdown (EU-lidstaten: AT, BE, EE, ES, FI, FR, IE, IT, LV, LT, LU, SI; niet-EU OECD-landen onder meer: NZ, UK) bleven tijdens de lockdown onder meer de banken open. In Nederland en Zweden was er geen complete lockdown: banken en andere geldoverdrachtdiensten bleven open.
• veranderende migratiestromen: migranten verlieten niet het thuisland als gepland, of werden  gedwongen terug te keren door het verliezen van een verblijfsvergunning of baan waardoor ze geen geld meer overmaakten naar een ander land.
  De Wereldbank stelt in haar onderzoek dat deze verstoring van migratiestromen op de omvang van de geldoverdrachten in 2020 relatief klein is. Dit omdat overheden zoveel mogelijk stuurden op het laten doorgaan van migratieprocessen, onder meer door flexibel om te gaan met nieuwe aanvragen en het verlengen van verblijfsdocumenten. Dit gold vooral voor migranten werkzaam in essentiële beroepen (zie ook EMN-OECD Inform #3: "Maintaining labour migration in essential sectors in times of pandemic")

Toekomst en aanbevelingen

Mogelijk lopen de remittances nog verder terug als de crisis langer aanhoudt. EU- en OECD-landen werken daarom onder meer aan online oplossingen om het voor migranten laagdrempeliger te maken om geld over te boeken naar andere landen, zoals:

• het promoten van het gebruiken van digitale diensten
• het online kunnen overschrijven ook als iemand geen bankrekening heeft
• een betere toegang tot internet

Zo kan worden gewaarborgd dat migranten ook bij een lockdown geld kunnen blijven overmaken. Ook de Europese Commissie (EC) moedigt digitale oplossingen aan die veiliger, sneller, goedkoper en beter beschikbaar zijn tijdens een lockdown, en financiert een project hiervoor.

Publicatie

• EMN-OECD Inform #4: 'Impact of COVID-19 on remittances in EU and OECD countries', 1 december 2020

Samenwerking EMN en OECD

De Organisatie voor Economische Ontwikkeling en Samenwerking (OESO/OECD) en het Europees Migratienetwerk (EMN) volgen sinds de uitbraak van Covid-19, onafhankelijk van elkaar, hoe de uitbraak van Covid-19 migratie beïnvloedt. Beide organisaties informeren nationale en internationale overheden en beleidsmakers hierover. De OESO en het EMN werken samen op de belangrijkste onderwerpen voor de korte en middellange termijn om zo de aanpak voor migratie te versterken. De vijf gezamenlijke onderzoeken worden elk gepresenteerd in een webinar en na het webinar gepubliceerd op de websites van de OESO, het EMN en de EMN-contactpunten in de EU-lidstaten.

Eerdere onderzoeken en vervolgonderzoek:

• EMN-OECD Inform #1: ‘EU and OECD Member States responses to managing residence permits and migrant unemployment during the COVID-19 pandemic'; over de directe economische impact van Covid-19 op legale migratie en werkloosheid onder migranten; 30 oktober 2020
• EMN-OECD Inform #2: 'Impact of COVID-19 on international students in EU and OECD Member States’; over de ingrijpende gevolgen van Covid-19 voor internationale studenten; 17 september 2020
• EMN-OECD Inform #3: 'Maintaining labour migration in essential sectors in times of pandemic'; over de gevolgen van Covid-19 voor migranten werkzaam in essentiële sectoren; 21 oktober 2020
• EMN-OECD Inform #5: 'Impact of COVID-19 pandemic on voluntary and forced return procedures and policy responses’, 20 januari 2021