Biometrische gegevens van migranten in EU vooral gebruikt voor identificatie

Zowel Nederland als andere Europese landen verzamelen biometrische gegevens van migranten uit niet-EU/EFTA-landen* om hun identiteit vast te stellen en de authenticiteit van reisdocumenten te verifiëren. Het internationaal delen en het uitwisselen van deze gegevens met andere EU-landen is alleen onder bepaalde voorwaarden toegestaan. 

> Lees het volledige EMN-onderzoek (vergelijking tussen 27 EU-lidstaten en waarnemende landen van het EMN*)

Alle onderzochte landen verzamelen biometrische gegevens (fysieke of fysiologische kenmerken) van mensen uit niet EU/EFTA-landen die internationale bescherming, een verblijfsvergunning of een visum voor lang verblijf aanvragen. Nederland en 23 andere landen (AT, BE, BG, CZ, DE, EE, EL, ES, FI, FR, HR, HU, IE, IT, LT, LU, LV, PL, SE, SI, SK; NO, RS) doen dit ook bij de aanvraag van een visum voor kort verblijf. De EU-visumcode geldt niet voor Ierland, maar daar is dit vastgelegd nationale wetgeving. 

Identificatie en andere doelen 

Net als de meeste landen gebruikt Nederland technische instrumenten om migranten van buiten de EU/EFTA te identificeren op basis van biometrische gegevens, bijvoorbeeld via vingerafdrukken, voice-prints of irisscans. In 6 landen (BG, EE, IT, NL, SI; NO) is ook het afnemen van DNA in bepaalde omstandigheden toegestaan, in Estland gebeurt het in de praktijk niet. 

Tweeëntwintig landen (AT, BE, BG, DE, EE, EL, ES, FI, FR, HR, HU, IE, IT, LT, LV, NL, PL, PT, SE; NO, UA, RS) gaven aan dat de nationale wetgeving het gebruik van deze gegevens voor andere doelen toestaat zolang er passende waarborgen zijn. Dit geldt bijvoorbeeld als het gaat om nationale veiligheid, strafrechtelijk of civiel onderzoek of terrorismebestrijding. 

Leeftijdsgrens voor vingerafdrukken 

Voor het afnemen van vingerafdrukken zijn er minimale leeftijdsgrenzen die per land variëren (van 6 tot 14 jaar). 
In Nederland hoeven kinderen onder de 6 jaar geen vingerafdrukken af te geven, wel wordt een foto van hun gezicht gemaakt. 

Opslag in nationale databanken 

De wet- en regelgeving voor de opslag van biometrische data verschilt per land. Met uitzondering van Frankrijk bewaren alle onderzochte landen de tijdens het migratieproces verzamelde gegevens in een nationale databank. Frankrijk heeft aparte databases voor de verschillende migratieprocedures, waarin ze gegevens voor een beperkte periode bewaren. In Nederland is de Basis Voorziening Vreemdelingen (BVV) de centrale databank waarin gegevens zijn opgeslagen. De verzamelde gegevens mogen hierin niet langer dan 5 jaar bewaard worden. 

EU-informatiesystemen voor gegevensuitwisseling 

Binnen de EU kunnen bevoegde autoriteiten als de landelijke politie en opsporingsdiensten biometrische gegevens in bepaalde omstandigheden uitwisselen via Europese informatiesystemen. Voor asiel- en migratiebeleid gaat het vooral om:

• Visum Informatiesysteem (VIS), een databank voor migranten van buiten de EU/EFTA die een visum voor kort verblijf aanvragen om naar het Schengengebied te reizen;
• Schengen Informatiesysteem (SIS), het meest gebruikte en grootste informatie-uitwisselingssysteem in Europa, voor het invoeren of raadplegen van signaleringen van gezochte of vermiste personen en voorwerpen;
• Eurodac, een databank met vingerafdrukken van asielzoekers die geregistreerd zijn in EU-lidstaten en Schengenlanden, waarmee landen bijvoorbeeld na kunnen gaan of iemand al asiel heeft aangevraagd in een ander land. 

Nederland staat, net als 17 andere landen (AT, BE, CZ, DE, EE, ES, FI, FR, HR, HU, IT, LT, LV, PL, SE, SK; NO) het gebruik van verzamelde biometrische gegevens toe voor bepaalde categorieën SIS-meldingen. 

Uitwisseling met landen van buiten de EU 

Van de 27 onderzochte landen stellen er 22 (AT, BE, BG, CY, DE, ES, FI, FR, HU, HR, IE, IT, LT, LV, NL, PL, SE, SI, SK; NO, UA, RS) dat ze sommige biometrische gegevens onder bepaalde omstandigheden kunnen overdragen aan landen van buiten de EU/EFTA of aan internationale organisaties. Onder welke omstandigheden dit mogelijk is verschilt per land, maar meestal gaat het om situaties waarin dit vereist is op grond van een internationale wettelijke verplichting, zoals EU-wetten of verdragen. Alleen Tsjechië, Griekenland en Portugal geven aan dat ze biometrische gegevens in geen geval overgedragen. 

Tien landen (BE, ES, FI, HR, IE, IT, NL, SE, SK; RS) staan internationale gegevensuitwisseling wel toe bij een terugkeerprocedure. Nederland mag bijvoorbeeld vingerafdrukken die tijdens uitzettings- of terugkeerprocedure voor identificatie zijn verzameld overdragen aan een land van transit of terugkeer. 

Deelnemende landen: Oostenrijk (AT), België (BE), Bulgarije (BG), Cyprus (CY), Tsjechië (CZ), Duitsland (DE), Estland (EE), Griekenland (EL), Spanje (ES), Finland (FI), Frankrijk (FR), Kroatië (HR), Hongarije (HU), Ierland (IE), Italië (IT), Litouwen (LT), Luxemburg (LU), Letland (LV), Nederland (NL), Polen (PL), Portugal (PT), Zweden (SE), Slovenië (SI), Slowakije (SK); Noorwegen (NO), Servië (RS), Oekraïne (UA)