EU wil aantrekkelijk zijn voor buitenlands arbeidstalent, lidstaten pakken dit verschillend aan

De aanpak van arbeidstekorten, het stimuleren van innovatie of het verbeteren van de internationale concurrentiepositie: er zijn veel redenen waarom de EU aantrekkelijk wil zijn voor buitenlands talent. Welke programma’s en initiatieven er op dit gebied zijn verschilt per EU-lidstaat. 

> Lees het volledige EMN-onderzoek (vergelijking tussen 21 EU-lidstaten*) en de two-pager van EMN Nederland (vergelijking vanuit Nederlands perspectief)

De behoefte aan talentvolle buitenlandse arbeidskrachten is groot, onder andere door vergrijzende arbeidsmarkten en snelle technologische ontwikkelingen. Er bestaan verschillende initiatieven van de EU en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO/OECD) op dit gebied. Nieuw onderzoek van het European Migration Network vult de OECD Talent Attractiveness Index aan en inventariseert welke programma’s afzonderlijke landen hiervoor ontwikkelden. 

Focus op sector of nationaliteit

Voor het werven van talent uit niet-EU/EFTA-landen** richten EU-lidstaten zich op bepaalde economische sectoren en/of op specifieke herkomstlanden. Zo zoeken veel landen vooral kennismigranten voor de IT, techniek en gezondheidszorg. De Filipijnen (AT, FI, DE, IE), India (AT, FI, DE, LT) en Brazilië (AT, DE, EE, FI, LT) worden vaak genoemd als beoogde herkomstlanden. 

Aanpak van Nederland

Nederland lanceerde in de afgelopen jaren twee initiatieven: ‘Welcome to NL’ (een online portal dat Nederland wil presenteren als aantrekkelijk land voor hoogopgeleide migranten om hun carrière te starten en zich te vestigen) en de pilot ‘essentieel start-up personeel’ (vereenvoudigde voorwaarden voor start-ups om internationaal talent aan te nemen met vaardigheden en/of ervaring die essentieel zijn voor de groei van het bedrijf). Deze programma’s richten zich vooral op kennismigranten in vastgestelde topsectoren. Nederland let daarbij niet specifiek op bepaalde landen van herkomst. 

Websites, belastingvoordelen en verblijfsregelingen

De instrumenten die EU-lidstaten gebruiken om buitenlands talent te werven verschillen. Veel landen doen dit via:

• Websites en online platforms. Vier landen (BE, CZ, PT, SK) gebruiken algemene platforms voor zowel binnenlandse als buitenlandse vacatures, 10 landen (AT, DE, EE, FI, FR, IE, LT, LU, LV, NL, SI) hebben websites gericht op niet-EU/EFTA-landen. In 8 EU-lidstaten (BE, DE, EE, FI, IE, LT, LV, LU, NL) kun je op deze websites ook vacatures vinden.
• Belastingvoordelen. Negen EU-lidstaten bieden fiscale voordelen aan buitenlands talent (DE, EE, FR, IE, LT, LU, NL, SI, SK). In Duitsland betaalt de werkgever of overheid bijvoorbeeld de kosten van taalcursussen en visumprocedures. In Nederland krijgen kennismigranten belastingvoordeel via hun loon. Deze expatregeling is op 1 januari 2024 gewijzigd, werknemers krijgen sindsdien stapsgewijs minder belastingvoordeel.
• Verblijfsregelingen. Naast Nederland (via de genoemde pilot ‘essentieel start-up personeel’) hebben Estland, Letland, Zweden en Frankrijk in de afgelopen jaren nieuwe verblijfsregelingen ingevoerd. Zo heeft Frankrijk het 'French Tech-visa', een vereenvoudigde procedure voor internationaal talent uit de tech-sector. Letland geeft buitenlands talent via het initiatief ‘Green Corridor’ voorrang bij ambassades en een versnelde aanvraagprocedure voor verblijfsdocumenten.
• Ondersteuning vóór aankomst. Dertien landen ondersteunen kennismigranten al voor aankomst (AT, CZ, DE, EE, FI, FR, IE, IT, LT, LU, NL, SE, SK), bijvoorbeeld door het bieden van informatie over en begeleiding bij het verhuizen. Vijf landen (AT, DE, EE, FR, IT) geven persoonlijk advies, bijvoorbeeld via gesprekken, mentorprogramma's of een lokale helpdesk. Nederland biedt dit soort ondersteuning niet een-op-een, maar via de website Welcome to NL.

*Deelnemende landen: Oostenrijk (AT), België (BE), Bulgarije (BG), Cyprus (CY), Tsjechië (CZ), Duitsland (DE), Estland (EE), Finland (FI), Frankrijk (FR), Hongarije (HU), Ierland (IE), Italië (IT), Litouwen (LT), Luxemburg (LU), Letland (LV), Nederland (NL), Polen (PL), Portugal (PT), Zweden (SE), Slowakije (SK), Slovenië (SI)

**EFTA: Europese Vrijhandelsassociatie (EVA), vooral bekend onder de Engelse afkorting EFTA. Landen: Noorwegen, IJsland, Liechtenstein, Zwitserland