Werk vinden dat past bij opleiding uitdaging voor ontheemden uit Oekraïne

Bij het vinden van werk gaat het bij ontheemden uit Oekraïne om meer dan alleen de taal van het land kennen. Het gaat ook om een baan die past bij de opleiding, maar juist dat is vaak een uitdaging. Veel Europese landen steunen ontheemden hier dan ook bij, en vergemakkelijken bijvoorbeeld het erkennen van diploma’s.

> Lees het volledige EMN-onderzoek (vergelijking tussen 24 Europese landen*) en de two-pager van EMN Nederland (vergelijking tussen het Nederlandse beleid en dat van andere landen)

Op 4 maart 2022 activeerde de EU de Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) om snel te kunnen reageren op de grote aantallen ontheemden uit Oekraïne. De EU gaf hiermee deze vluchtelingen bepaalde rechten, waaronder het recht om in een gastland in dienstverband te werken, of als zelfstandig ondernemer. Niet alleen de taal is voor ontheemden uit Oekraïne een barrière voor arbeidsmarktintegratie, blijkt uit ervaringen van landen bij het toepassen van de RTB.

Passend werk

Bijna driekwart van de landen (AT, BE, CZ, DE, EE, FI, FR, IE, IT, LT, LU, LV, NL, PL, PT, SK) geven prioriteit aan het ondersteunen van ontheemden uit Oekraïne in het vinden van passend werk. Om de kans op een mismatch tussen gevraagde en geboden kwalificaties te verminderen nam Nederland sectorgerichte maatregelen, zoals arbeidsbemiddeling en kinderopvang. In Frankrijk kunnen ontheemden uit Oekraïne een analyse van hun wensen en kwalificaties laten maken. Deze gebeurt door het houden van interviews en is bedoeld om te adviseren bij zoeken naar werk. Nederland en 10 andere landen (AT, BE, DE, EE, FR, IE, LV, PL, PT, SK) ontwikkelden daarnaast beleid om de erkenning van professionele kwalificaties te vergemakkelijken.

Taalvaardigheid

Om arbeidsmarktintegratie te verbeteren focussen Nederland en 12 andere landen (AT, BE, CZ, DE, EE, EL, FI, FR, LT, LU, LV , PT) daarnaast op het leren van de nationale taal. Hoe ze dit aanpakken varieert sterk per land. Zo werkt het Oostenrijkse UWV samen met het Integratiefonds bij het aanbieden van taallessen, met een mogelijkheid voor kinderopvang. België (Wallonië), Ierland, Luxemburg en Polen bieden speciale taallessen aan voor specifieke sectoren met personeelstekorten, zoals medische beroepen en (vrachtwagen)chauffeurs.

Deelname arbeidsmarkt

Begin 2023 was 40 procent van de ontheemden uit Oekraïne (die kunnen en mogen werken) in Nederland actief op de arbeidsmarkt. Hetzelfde gold voor Estland, Litouwen en Denemarken. In Centraal- en Oost-Europese landen lag dit percentage een stuk hoger: gemiddeld 66 procent. Duitsland en Zwitserland lieten relatief lagere percentages zien: respectievelijk 18 procent en 14 procent. De meeste ontheemden uit Oekraïne werken in de horeca, administratie, industrie, groot- en detailhandel of in de bouw.