Regelmatig raken familieleden van elkaar gescheiden na het eerste contact met nationale autoriteiten van een EU-lidstaat, of raken migranten vermist. EU-lidstaten proberen dit zoveel mogelijk te voorkomen en helpen familieleden elkaar weer te vinden. Het Europees Migratienetwerk (EMN) bracht in samenwerking met het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) het beleid van lidstaten hiervoor in kaart, met een overzicht van de geldende Europese en internationale rechtsregels.
In het onderzoek gaat het om migranten van buiten de EU die in een EU-lidstaat (of Noorwegen) onvrijwillig zijn gescheiden van hun familie, of vermist raken. Migranten die door meerdere lidstaten reizen vallen buiten dit onderzoek, evenals vermiste alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv's) naar wie het EMN eerder al onderzoek deed.
Voorkomen van het scheiden van familieleden
In de meeste lidstaten, waaronder Nederland, zijn de nationale autoriteiten verantwoordelijk voor het bijeenhouden van families, zoals de migratie-autoriteiten. In 3 lidstaten (Cyprus, Estland, Tsjechië) ligt de verantwoordelijkheid volledig bij de politie.
Alle lidstaten hebben maatregelen en/of procedures om de scheiding van families te voorkomen. Wanneer een familie aankomt bij een (externe) EU-grens worden ze als een eenheid behandeld bij de eerste screening en registratie. Wanneer familieleden op verschillende tijden of plaatsen aankomen, dan wordt geprobeerd ze te herenigen.
In alle lidstaten geldt dat families in een opvangfaciliteit, en bij overplaatsing naar een andere faciliteit, bij elkaar blijven.
In een situatie van detentie worden families vrijwel altijd samen in bewaring gesteld, dat geldt ook in Nederland. Alleen in uitzonderlijke gevallen gebeurt ditAsielzoekers in een asielzoekerscentrum in Nederland. | Foto: IND niet, bijvoorbeeld als scheiding van familie in het belang is van een kind of om redenen van nationale veiligheid.
Vermiste migranten melden en zoeken
Om vermiste migranten te zoeken volgen alle lidstaten de reguliere procedures voor vermiste personen. Lidstaten hebben geen specifieke procedures voor vermiste migranten.
In de meeste lidstaten kunnen migranten zonder verblijfsstatus niet anoniem, op een voor hen veilige manier, een vermissing melden bij de politie. In Nederland kan dit wel, irreguliere migranten kunnen anoniem aangifte doen en een vermissing melden (safe reporting).
In alle lidstaten gaat de politie over het zoeken naar vermiste migranten. Migratie-autoriteiten zijn hierbij alleen incidenteel betrokken, hun rol is vaak beperkt tot het geven van informatie over een migrant.
Bij het zoeken naar vermiste migranten kunnen in de meeste lidstaten, waaronder Nederland, het Rode Kruis of de Rode Halve Maan worden betrokken. In sommige lidstaten kunnen ook andere maatschappelijke organisaties een rol spelen.
Europese en internationale rechtsregels
Het beleid van lidstaten voor het bijeen houden van families en voor vermiste migranten is geworteld in vele Europese en internationale rechtsregels. Zo vallen vermiste migranten onder het recht op leven als vastgelegd in de European Convention on Human Rights (ECHR, Artikel 2) en het EU Charter of Fundamental Rights (Artikel 2). Het bijeenhouden van gezinnen valt onder meer onder Artikel 3 van de ECHR, het recht op een familieleven.
